W czwartek w kompleksie plam słonecznych AR2887 doszło do jednego z najsilniejszych wybuchów w tym roku. Do Ziemi zbliża się duża część plazmy, która oderwała się od Słońca podczas rozbłysku o sile X1. Gdy dotrze, wywoła silną burzę geomagnetyczną. Dzięki niej będziemy mieli szansę zaobserwować zorzę również nad Polską.
Rozbłyski na Słońcu
28 października 2021 roku nastąpiła seria silnych rozbłysków na Słońcu. Pochodziły one z kompleksu plam słonecznych AR2887. Rozbłysk zakwalifikowano jako X1. Gdzie X oznacza najsilniejszą kategorię eksplozji a podana liczba jej intensywność. W ich wyniku nastąpił koronalny wyrzut masy.
„Koronalny wyrzut masy to olbrzymi obłok plazmy, w którym pole magnetyczne jest bardziej intensywne, przyspieszany w obszarze korony słonecznej i wyrzucany w przestrzeń międzyplanetarną.”
– Wikipedia.
Jeden z większych w ostatnich latach. Skierowany też w stronę Ziemi. W jego wyniku pędzi w naszą stronę z prędkością 1200 km/s ogromna ilość plazmy. Dotrzeć powinna późnym popołudniem 30 października. Jednak dokładnego czasu dotarcia do magnetosfery nie da się dokładnie ustalić. Margines błędu wynosi około 6 godzin zarówno w jedną jak i w drugą stronę.
Gdy plazma dotrze do magnetosfery rozpocznie się burza geomagnetyczna. Podczas jej trwania będzie szansa na zaobserwowania zorzy na terenie Polski.
Burza magnetyczna (geomagnetyczna) – nagłe i intensywne zmiany pola magnetycznego Ziemi (magnetosfery). Zaburzenia te powodowane przez koronalne wyrzuty masy ze Słońca, powstające w czasie trwania rozbłysków, wywołują gwałtowne zmiany parametrów fizycznych wiatru słonecznego. Te z obłoków cząstek naładowanych, które przemieszczają się w kierunku Ziemi, docierają tam przeważnie po 20-70 godzinach i natrafiają na ziemską magnetosferę. Powodują także istotne zmiany w jonosferze w czasie burzy magnetycznej, która może trwać około dwóch dni. Rozróżnia się początkową fazę dodatnią i następującą potem bardziej długotrwałą ujemną
Źródło: Wikipedia
Zorza w Polsce. Kiedy wystąpi i jak obserwować?
Aby zobaczyć zorzę w Polsce potrzebna jest odpowiednio silna burza geomagnetyczna. Jej siłę określa się za pomocą skali opracowanej przez NOAA. Od G1 – G5 gdzie im wyższa liczba tym burza jest silniejsza. Jeszcze ważnym jest indeks KP. Jest to wskaźnik aktywności geomagnetycznej czyli określa aktywność promieniowania słonecznego / wiatru słonecznego (w skali od 0 do 9), który dociera na Ziemię w wyniku wybuchów na Słońcu.
Im ten indeks jest wyższy tym dalej od bieguna będzie widać zorzę.
Z ostatnich aktualizacji wynika że indeks dla średnich szerokości geograficznych wynosić będzie KP 5. Natomiast dla wysokich szerokości KP 7. Patrząc na powyższą mapę stwierdzić możemy że największe szanse na zobaczenie zorzy gołym okiem mają mieszkańcy krańców północnych Polski. Im dalej na południe tym szanse maleją. Jednak robiąc zdjęcia za pomocą długiego naświetlania jest szansa że mimo wszystko uda się zorzę zarejestrować.
Przewidujemy że zorza pojawi się na terenie Polski w nocy z 30 na 31 października 2021. Wypatrywanie zorzy powinniśmy rozpocząć zaraz po godzinie 19-19.30 w sobotę. Między godziną 21:00 w sobotę a 1:00 nad ranem w niedzielę są największe szanse na obserwacje.
Jednak nie będzie widoczna cały czas. Najbardziej prawdopodobne jest że będziemy mogli ją zobaczyć gołym okiem od kilku do kilkunastu minut. I to pod warunkiem że obserwacje będziemy prowadzić z ciemnego miejsca. Obserwujemy północny horyzont.
Obserwowana z naszych szerokości geograficznych zorza wygląda inaczej niż obserwowana np. z Islandii. My widzimy jej górne warstwy w której dominuje zjonizowany azot. To on nadaje jej purpurowe i czerwone zabarwienie.
Jak fotografować zorzę polarną?
Polecamy zabrać ze sobą statyw i aparat fotograficzny. Aparat powinien mieć tryb manualny czyli taki w którym możemy samemu ustawić czas, przysłonę i ostrość. Do niego warto zastosować obiektywy od 10 do 50 mm w zależności od sytuacji. Osobiście polecam obiektyw szerokokątny – im jaśniejszy tym lepszy. Do tego wężyk spustowy lub pilot.
Wybierzmy miejsce gdzie nie ma sztucznego światła i jest dobry widok na północny horyzont. A wiec jak najdalej od skupisk miejskich.
Ustawić należy odpowiednio aparat. Czas naświetlania musi być długi. Zastosować się warto do zasady 600 aby gwiazdy zostały nieruchome na zdjęciu. Polega ona na podzieleniu liczby 600 przez długość ogniskowej w wyniku czego otrzymujemy maksymalny czas, jaki należy ustawić by na zdjęciu uzyskać nieruchomy obraz gwiazd. W przypadku matryc APS-C do tego wprowadzamy korektę o tzw. crop 1,5. Np. Mamy ogniskową 35 mm. 600/35=~17 sekund dla pełnej klatki oraz 600/35*1,5=~25 sekund.
Przesłonę ustawiamy na jak najniższej wartości. Balans bieli na 5500K.
Ostrość ustawiamy manualnie na nieskończoność. Osobiście każdy obiektyw ustawiłem na nieskończoność w dzień i zaznaczyłem po swojemu na podziałce. Aby w nocy mieć pewność że obraz jest naprawdę ostry.
Aparat kierujemy na północny horyzont i dokonujemy naświetlenia. Nawet gdy nie widzimy zorzy gołym okiem to uda nam się ją utrwalić poprzez długie naświetlanie.
Warunki do obserwacji zorzy
Warunki do obserwacji w większości kraju będą idealne. Jedynie na zachodzie kraju pojawi się trochę chmur związanych z nasuwającym się frontem chłodnym. Księżyc też pojawi się późno więc warunki będą dogodne do obserwacji.
