Burza — czym jest? Jak zachować się w czasie burzy?

Czym jest burza?

Burza to zjawisko meteorologiczne związane z intensywnym rozwojem chmur Cumulonimbus. Towarzyszy mu intensywny opad deszczu oraz często gradu, silny wiatr prostoliniowy oraz wyładowania elektryczne manifestujące się za pomocą efektu świetlnego (błyskawica, piorun) i dźwiękowego (grom, grzmot). Więcej na ten temat w innym naszym poście.

Jakie niesie zagrożenia?

Każda burza niesie ze sobą zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi. Szczególnie niebezpieczne są wyładowania.
Pamiętaj – wyładowanie ma miejsce niebezpiecznie blisko, gdy pomiędzy błyskiem a grzmotem upływa mniej niż 10 sekund. Szczególnie niebezpieczne są tzw. „burze suche”, bez opadów deszczu. Wówczas jest więcej
ładunków elektrycznych przez co następuję więcej silnych wyładowań doziemnych – ryzyko porażenia wzrasta.

Kolejnym zagrożeniem jest silny wiatr (szczególnie w zjawisku downburst i microburst). Potrafiący łamać drzewa jak zapałki. Tu najczęściej ludzie zostają ranni lub giną przygnieceni przez drzewo, dach itp.
Opady gradu natomiast mogą ranić oraz uszkadzać mienie. Niebezpieczny już jest grad o wielkości ponad 1 cm. Często superkomórki burzowe generują grad zdecydowanie większy – do 3-6 cm.
Niektóre superkomórki burzowe niosą ze sobą trąby powietrzne. Jest to ograniczone miejscowo ale stwarzające realne zagrożenie dla zdrowia i życia osób będących na drodze jego oddziaływania.

Sprawdź prognozę. Miej aplikację ostrzegającą przed burzami w telefonie

Najważniejsze to sprawdzać prognozy na następny dzień oraz na ten sam dzień kiedy mamy zamiar gdzieś się udać. Trzeba uwzględnić w swoich planach ryzyko pojawienia się burzy szczególnie udając się w góry lub nad wodę.
Poniżej garść linków pomocniczych przy śledzeniu pogody i zjawisk atmosferycznych :

• https://obserwatorzy.info/ – Dynamiczna mapa pogody i relacja na żywo Sieci Obserwatorów Burz.
• www.blitzortung.org – Dane o wyładowaniach atmosferycznych z całego świata w czasie rzeczywistym. Na stronie widoczne są tylko wyładowania doziemne.
• www.blids.de – Dane o wyładowaniach atmosferycznych doziemnych i międzychmurowych. Aktualizacja co 15 minut.
• http://daneradarowe.pl/ – Odbiciowość i wiatr radialny.
• http://rad1.imgw.pl/ – Produkt IMGW. Mapa opadów dla Polski.
• https://meteo.imgw.pl/dyn/?osmet=true – Strona Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, IMGW-PIB. Oficjalne ostrzeżenia meteorologiczne i hydrologiczne dla Polski a także prognozy zagrożeń meteorologicznych, hydrologicznych i drogowych.
• https://hydro.imgw.pl/ – Oficjalne dane ze stacji meteorologicznych i hydrologicznych w Polsce.
• https://pl.sat24.com/pl/pl/visualcloud – Dane satelitarne dla Polski z wizualizacją zachmurzenia.
• http://radar-opadow.pl/ – Mapa z możliwością śledzenia stref opadowych dla całego kraju. Strona posiada opcję nałożenie danych z detektorów, zdjęć satelitarnych, czy ostrzeżeń Estofex i SkyPredict.

Aplikacje na telefon:

• Monitor burz – „Śledź wyładowania atmosferyczne oraz ich przemieszczenia bezpośrednio na mapach, zapewnianych przez szereg dostawców! Do dyspozycji masz również zdjęcia satelitarne Polski oraz Europy, wykonane w świetle widzialnym oraz zakresie IR – podczerwieni.”
• Ciąg dalszy wkrótce

Telefon a burza.

Telefon stacjonarny stwarza bardzo duże ryzyko podczas burzy. Osoba będąca blisko telefonu lub przez niego rozmawiająca może doznać porażenia gdy piorun uderzy w linię telefoniczną.
Telefon komórkowy sam w sobie nie zwiększa szansy na porażenie. Jest to mit.
JEDNAK MOŻE USZKODZIĆ SIĘ gdy piorun uderzy blisko. Telefonem komórkowym wzywamy pomoc. Kontaktujemy się ze światem. Chrońmy go podczas burzy wyłączając gdy nie dzwonimy po pomoc.

Jak mogę rozpoznać nadciągającą burzę?

Jeśli widzisz na niebie rozwijające się i budujące w górę chmury kłębiaste – zwróć na nie czujność. Mogą przerodzić się w chmurę burzową.

Chmura burzowa na swoim czele ma najczęściej chmurę Arcus. Inaczej zwaną wałem szkwałowym. Jest ona bardzo charakterystyczna. Za postrzępioną chmurą Arcus widzisz rdzeń opadowy. Jeśli przybiera kolor zielony lub seledynowy – oznacza to że mamy również gradobicie.
ALE PAMIĘTAJ! Widząc ją masz najczęściej kilka minut na ukrycie się.

Burza mnie zastała w DOMU. Jak się zachować?

Oto zasady zachowania się podczas burzy w domu:

• Zamknij wszystkie okna i drzwi. Nie podchodź do okien i drzwi podczas burzy.
• Usuń z balkonów i zewnętrznych parapetów oraz tarasów wszystkie przedmioty, które mogą zostać porwane przez wiatr i stworzyć dodatkowe zagrożenie dla innych.
• Wyłącz wszystkie urządzenia elektryczne i gazowe (telewizor, komputer i inne).
• Nie wychodź z domu jeśli nie ma takiej konieczności. Przełóż zakupy na inny dzień.
• W czasie burzy nie korzystaj z telefonu stacjonarnego.
• W czasie burzy unikaj korzystania z telefonu komórkowego – chyba że trzeba wezwać pomoc.
• Jeśli znajdziesz się w centrum burzy / nawałnicy to zejdź do bezpiecznego
  pomieszczenia na najniższej kondygnacji budynku. Dobrym miejscem jest piwnica. Usiądź
  pod ścianą nośną daleko od drzwi i okien.
• Zastanów się nad ewentualnymi drogami ewakuacji.
• Pamiętaj że uciszenie się nawałnicy może być chwilowe.

Burza mnie zastała w TERENIE. Jak się zachować?

Oto zasady zachowania się podczas burzy w terenie:

• Jeśli to możliwe WEJDŹ JAK NAJSZYBCIEJ DO NABLIŻSZEGO BUDYNKU i tam przeczekaj burzę.
• Nie ukrywaj się pod drzewami, metalowymi konstrukcjami, przydrożnymi słupami, w pobliżu linii energetycznych, masztów, na wzniesieniach i w wodzie.
• Odsuń się od metalowych przedmiotów i nie dotykaj ich.
• Miej na uwadze że wszystkie przewodniki, które podczas uderzenia pioruna mają bezpośredni kontakt z ciałem jak np. telefon, słuchawki, klucze, monety, mogą spowodować oparzenia skóry.
• Na otwartej przestrzeni znajdź obniżenie terenu i kucnij ze złączonymi i podciągniętymi pod siebie nogami trzymając złączone stopy (nie siadaj i nie kładź się).
• W czasie burzy unikaj korzystania z telefonu komórkowego – chyba że trzeba wezwać pomoc.
• Gdy słyszysz odgłos burzy przerwij prace polowe, ogrodowe i odłóż wszelkie metalowe narzędzia w celu uniknięcia porażenia piorunem.
• Gdy burza zaskoczyła Cię w lesie, poszukaj młodszych i niższych drzew. Pioruny zazwyczaj trafiają w najwyższy punkt w okolicy.

Burza mnie zastała w PODRÓŻY SAMOCHODEM. Jak się zachować?

Oto zasady zachowania się podczas burzy w trakcie podróży samochodem:

• Przeczekaj burzę, parkując auto w bezpiecznym miejscu i pozostać w nim. Samochód działa jak klatka Faradaya i stanowi dobrą ochronę przed uderzeniem pioruna.
• Nie parkuj w zagłębieniu terenu (zagrożenie powodzią błyskawiczną).
• Gdy parkujesz NIE GAŚ świateł. Bądź widoczny dla innych uczestników drogi.
• Oddal się od jezior stawów i rzek.
• W trakcie parkowania unikaj sąsiedztwa drzew, billboardów oraz konstrukcji metalowych i rusztowań.
• Gdy jedziesz a widzisz dużą kałużę, rozlewisko wodne na ulicy – nie wjeżdżaj w nie.

Burza mnie zastała w PODRÓŻY MOTOCYKLEM. Jak się zachować?

Oto zasady zachowania się podczas burzy w trakcie podróży motocyklem lub quadem:

• Jeśli to możliwe zaparkuj motor (Nie parkuj w zagłębieniu terenu – zagrożenie powodzią błyskawiczną) i WEJDŹ JAK NAJSZYBCIEJ DO NABLIŻSZEGO BUDYNKU i tam przeczekaj burzę.
• Nie ukrywaj się pod drzewami, metalowymi konstrukcjami, przydrożnymi słupami, w pobliżu linii energetycznych, masztów, na wzniesieniach i w wodzie.
• Porażenie piorunem osoby na motocyklu jest szczególnie groźne ze względu na napięcie krokowe.

Burza mnie zastała w GÓRACH. Jak się zachować?

Oto zasady zachowania się podczas burzy w będąc w górach:

• Jeżeli widzisz objawy zbliżającej się burzy staraj się jak najszybciej zejść z wysoko położonych i otwartych przestrzeni, korzystając z bezpiecznej drogi w dolinę. PAMIĘTAJ: Jeśli jesteś na szczycie, natychmiast z niego zejdź i udaj się w niższe partie gór.
• Zabezpiecz się przed przemoknięciem i wyziębieniem.
• Pod żadnym pozorem nie opieraj się o skały (1 m odstępu), ani nie stawaj pod okapem skalnym.
• Metalowe przedmioty odłóż od siebie na co najmniej kilka metrów.
• Poszukaj miejsca osłoniętego, gdzie nie będziesz najwyższym elementem otoczenia.
• Nie dotykając ciałem mokrej skały kucnij ze złączonymi i podciągniętymi pod siebie nogami trzymając złączone stopy (nie siadaj i nie kładź się).
• Unikaj otwartych przestrzeni
• Unikaj metalowych elementów – łańcuchy, drabinki, maszty, krzyże, itp., pojedynczych drzew, cieków wodnych, żlebów którymi może popłynąć woda.

Burza mnie zastała NA WODZIE. Jak się zachować?

• Jak najszybciej wydostań się na brzeg ponieważ woda jest doskonałym przewodnikiem elektrycznym.
• Niebezpieczne jest przebywanie podczas burzy w łodziach lub na żaglówkach na obszarach wodnych. Jak najszybciej dobij do brzegu.
• Miej ze sobą zabezpieczony telefon aby móc wezwać pomoc.

Jak zachować się podczas GRADOBICIA?

• Gdy jedziesz samochodem – znajdź zadaszony parking i przeczekaj gradobicie (np. zadaszone stacje paliw).
• NIE PARKUJ pod wiaduktami na autostradach i drogach szybkiego ruchu!
• Będąc w domu pozostań z dala od oszklonych okien, sufitów i drzwi.
• W miarę możliwości pozamykaj zwierzęta domowe i hodowlane.
• Gdy zastanie Cię będącego w terenie – znajdź u kogoś schronienie.
• Jeśli nie masz takiej możliwości to kucnij ze złączonymi i podciągniętymi pod siebie nogami trzymając złączone stopy (nie siadaj i nie kładź się). Zasłoń głowę rękoma.

Jak zachować się podczas TRĄBY POWIETRZNEJ / TORNADA?

• Gdy widzisz trąbę powietrzną – która nie wykonuje żadnego ruchu w prawo lub w lewo to znaczy, że oddala się lub przybliża do Ciebie! Ukryj się.
• Znajdź bezpieczne schronienie w najbliższym budynku. Unikaj okien i drzwi. Znajdź miejsce aby dzieliło Cię jak najwięcej ścian od tornada. Np. piwnica.
• Będąc w domu załóż ochraniacz na głowę np. kask rowerowy i buty. Kask ochroni głowę. A buty pozwolą wyjść z ew. gruzowiska.
• Gdy jedziesz autem i widzisz tornado, uciekaj!
• NIE CHOWAJ SIĘ pod wiaduktem lub mostem. W takich przesmykach prędkość wiatru drastycznie wzrasta i możesz zostać wyssany spod niego.

PIERWSZA POMOC przy porażeniu piorunem

• Zapewnij sobie bezpieczeństwo. Jest powiedzenie: martwy ratownik to zły ratownik.
• Nie bój się dotykać osoby rażonej piorunem! Nie zostaniesz porażony.
• Wezwij pomoc.
• Zweryfikuj, czy ofiara rażenia jest przytomna, oddycha, bije jej serce.
• Pacjent jest nieprzytomny, ale oddycha – czekaj na pomoc. Kontroluj parametry życiowe i ochroń przed wychłodzeniem.
• Pacjent jest nieprzytomny i nie oddycha – natychmiast rozpocznij akcję reanimacyjną. Udrożnij drogi oddechowe poprzez przyciśniecie żuchwy do szczęki (o ile to możliwe unikaj odchylenia głowy do tyłu). Sprawdź oddech przez 10 sekund – jeśli nie usłyszymy żadnego oddechu musisz rozpocząć masaż serca.
  Cykle uciśnięć mostka i wdechów: 30 uciśnięć, 2 wdechy. Cykl masażu serca prowadz do momentu przyjazdu służb ratowniczych lub odzyskania oddechu.
• Osoba porażona musi trafić do szpitala.

Gdzie dzwonić po pomoc?

• Ogólny telefon ratunkowy: 112
• Telefon Alarmowy Pogotowia Ratunkowego: 999
• Telefon ratunkowy TOPR / GOPR: 601 100 300
• Telefon ratunkowy WOPR: 601 100 100 

Dodatkowe informacje:

Dział edukacji SOB: https://obserwatorzy.info/category/felietony/

Inne wiadomości

Artykuł będzie uzupełniany o dodatkowe informacje.