Od kilku dni Wyspy Kanaryjskie zmagają się z katastrofalnymi skutkami erupcji wulkanu Cumbre Vieja. Erupcja spowodowała bardzo duże straty materialne. Cierpi również środowisko naturalne ponieważ cały czas emitowane są do atmosfery popioły oraz dwutlenek siarki i dwutlenek węgla. Z odczytów i map wynika że niebezpieczna chmura dwutlenku siarki przemieszcza się nad Europą niesiona przez prądy powietrza. Czy jest się czego obawiać?
Cumbre Vieja – Stary Szczyt
Tak właśnie tłumaczona jest nazwa tego aktywnego wulkanu z języka hiszpańskiego. Znajduje się on na wyspie La Palma która jest jedną z wysp archipelagu Wysp Kanaryjskich. Archipelag ten należy do Hiszpanii. Cumbre Vieja aktywny był w XX wieku dwa razy: w 1949 i 1971 roku. Najnowsza erupcja nastąpiła 19 września 2021 roku i trwa do dziś.
Po wybuchu wulkanu naukowcy zakładali dość szybkie wyciszenie wulkanu i spływ lawy do morza. Jednak do dnia dzisiejszego aktywność wulkanu nie osłabła. A wg. najnowszych informacji – wzrasta. Wulkan, na początku erupcji płaski stok góry na którym ze szczeliny zaczęły wydobywać się lawa i popiół stał się w ciągu kilku dni pełnoprawnym stożkiem wulkanicznym.
Następstwa erupcji wulkanu Cumbre Vieja
Do tej pory wulkan Cumbre Vieja spowodował gigantyczne straty materialne na wyspie La Palma. Strumienie lawy przesuwając się na zachód od miejsca erupcji niszczą i spopielają wszystko na swojej drodze. W popiół obracają się domy, szkoły i cała zabudowa. Do tej pory szacuje się że częściowo lub całkowicie zniszczonych zostało ponad 450 budynków i elementów infrastruktury.
Ludzie są ewakuowani. Ewakuowano ponad 7000 osób. Nie wiedzą kiedy i czy wrócą do swoich domów. Ewakuowane są również zwierzęta domowe.
Ci którzy zostali poinstruowani zostali aby chodzić w maskach i okularach oraz zamykać w domach drzwi i okna. Dodatkowo mają nie zbliżać się do okien aby nie raniły ich odłamki szkła pękającego z powodu fal ciśnienia po kolejnych wybuchach.
Zagrożone są także plantacje bananów na wyspie La Palma. W wielu miejscach owoce są całkowicie zniszczone. W innych owoce przykryte są grubą warstwą pyłu wulkanicznego. Ale nawet tam gdzie banany są względnie „bezpieczne” od lawy i popiołu pojawiło się nowe zagrożenie – skażenie wody i gleby spowodowane przez kwaśne deszcze. Szacuje się że od 15 do 20% owoców zbieranych rocznie na La Palma może zostać zniszczonych.
Od momentu wybuchu prócz lawy i pyłów wulkanicznych wulkan emituje do atmosfery potężne ilości dwutlenku siarki i dwutlenku węgla. Powstała w ten sposób toksyczna chmura jest przenoszona prądami powietrza na setki i tysiące kilometrów od wulkanu. I na nią dziś zwracamy uwagę.
Chmura SO2 i kwaśne deszcze nad Wyspami Kanaryjskimi
Największe zagrożenie związane z dwutlenkiem siarki emitowanym przez wulkan Cumbre Vieja występuje w najbliższych okolicach wulkanu. Tam stężenie SO2 jest największe.
Wyrzucany przez wulkan dwutlenek siarki tworzy kwas siarkowy mieszając się z parą wodną w atmosferze. Powstające chmury przynoszą tzw. kwaśne deszcze. Padając powodują zakwaszenie gleby (spada jej żyzność), skażenia ujęć wody pitnej oraz uszkodzenia roślin. Inicjują korozję i uszkadzają budynki rozpuszczając cement i wapień. Wraz z kwaśnym deszczem zaczął opadać gęsty popiół pokrywając pola upraw, budynki i samochody warstwą o grubości do nawet 28cm. To one zagrażają plantacjom bananów w równym stopniu co lawa i popiół.
Chmura SO2 – kiedy pojawi się nad Polską?
Chmura dwutlenku siarki wraz z wiatrem dotrze do południowozachodnich krańców Polski nocą z soboty na niedzielę.
W 26 września obejmować będzie sukcesywnie już większość kraju. Najmniejsze stężenie będzie na północnym wschodzie Polski. Stężenie dwutlenku siarki w pionowym profilu atmosfery może wynieść max. 40 mg/m2 na zachodzie kraju.
W poniedziałek nadal chmura zalegać będzie na zachodzie i południowym zachodzie kraju. Na krańcach południowych stężenie do 70 mg/m2. Podwyższone stężenie SO2 zostać ma z nami do środy.
Na szczęście stężenie obłoku SO2 będzie już o ponad 5-krotnie niższe niż nad Wyspami Kanaryjskimi. Oscylować będzie w granicach 50-70 mg/m2.
W kolejnych dniach chmura SO2 obejmie już całą Europę trafiając też do Arktyki.
Czy mamy się czego bać?
Wg. wyliczeń w Polsce stężenie dwutlenku siarki będzie ponad 5-krotnie niższe niż nad Wyspami Kanaryjskimi. W dodatku od północnego wschodu kraju chmura jest odpychana dzięki tworzącemu się wyżowi z ośrodkiem znajdującym się nad Kaliningradem. Również nad Polską mogłyby pojawić się kwaśne deszcze gdyby warunki atmosferyczne faworyzowały opady deszczu. Tych jednak się w niedzielę nie spodziewamy.
Czy erupcja ochłodzi klimat? Jakie będą jej skutki?
Wg. naukowców dopiero emisja dwutlenku siarki rzędu 5-10 mln ton spowoduje odczuwalne ochłodzenie. Dobrym przykładem erupcji która wpłynęła na globalną temperaturę jest wybuch wulkanu Pinatubo w 1991 roku. Wyemitowane wtedy do atmosfery zostało 15 mln. ton dwutlenku siarki. Ten unosił się do stratosfery i łączył z parą wodną przekształcając się w aerozole kwasu siarkawego. Cząstki aerozolu rozpraszały dużą ilość promieni słonecznych. Skutek to trwające kilka lat obniżenie się globalnej temperatury o 1 stopień.
W przypadku wulkanu Cumbre Vieja na tą chwilę nie możemy mówić o takim wpływie jednak należy pamiętać że wulkan cały czas jest bardzo aktywny. Do końca nie wiadomo jak sytuacja się potoczy.
Skutkiem na który warto zwrócić uwagę może być uszkodzenie powłoki ozonowej nad Antarktydą lub Arktyką.
Zapraszamy do naszych pozostałych artykułów.